Diagnozowanie to proces, którego celem jest określenie stanu technicznego w sposób pośredni, za pomocą sygnałów diagnostycznych, które towarzyszą pracy każdego układu.
W ostatnich latach, ze względu na wyposażenie pojazdów w różnego typu systemy elektroniczne powszechne stało się wykorzystanie w diagnostyce urządzeń komputerowych takich jak diagnoskopy, czytniki, testery, interfejsy itd. Co więcej – współczesne samochody w pewnym stopniu diagnozują się samodzielnie i w przypadku wykrytych nieprawidłowości informują o tym kierowcę poprzez wyświetlenie komunikatu lub zapalenie lampki kontrolnej.
Można zaryzykować tezę, że dzisiejszy pojazd jest komputerem na kółkach, więc zastosowanie w diagnostyce technik informatycznych jest absolutną koniecznością, co oczywiście nie wyklucza stosowania metod konwencjonalnych, zarówno przyrządowych jak i bezprzyrządowych (organoleptycznych). Po prostu te metody powinny wzajemnie uzupełniać się, przy czym metody organoleptyczne najczęściej są metodami diagnostyki wstępnej.
Stan techniczny każdego układu pojazdu opisywany jest przez zbiór parametrów powiązanych z ich działaniem. Mogą być one związane z wymiarami i kształtem poszczególnych części, a także ich wzajemnym położeniem.
Warto podkreślić, że diagnostyka nie jest jedynym sposobem określania stanu technicznego urządzenia. W bardzo dokładny sposób możemy określić stan techniczny na podstawie bezpośrednich pomiarów np. średnicy cylindra. Niestety są to metody bardzo kłopotliwe – są pracochłonne, a demontaż wpływa niekorzystnie na dalszy proces eksploatacji.
Pośrednio stan techniczny obiektu możemy ocenić na podstawie objawów (symptomów) działania, które odzwierciedlają efektywność jego pracy. A więc zamiast pomiaru średnicy cylindra możemy przeprowadzić pomiar jego szczelności.
Niezależnie od zastosowanej metody, proces diagnozowania możemy podzielić na trzy etapy:
- pomiar wartości parametrów diagnostycznych
- porównanie wyników pomiarów z wartościami wymaganymi
- opracowanie diagnozy
W przypadku metod organoleptycznych wykorzystujących do diagnostyki zmysły człowieka (wzrok, słuch, węch, dotyk) niemożliwe jest uzyskanie wyniku pomiaru w postaci wartości liczbowych, a wynik diagnozy zależy w znacznym stopniu od doświadczenia diagnosty. Mimo braków obiektywnych i jednoznacznych wskaźników porównawczych metody organoleptyczne są powszechnie stosowane na przykład w określaniu występowania luzów w zawieszeniu.
Metody przyrządowe umożliwiają uzyskanie wyników pomiarów w formie liczbowej lub graficznej. W celu opracowania diagnozy konieczne jest porównanie wyników pomiarów z wartościami wymaganymi. W urządzeniach cyfrowych operacja porównania może być realizowana przez odpowiednie oprogramowanie w które „wbudowana” jest baza danych. Niewątpliwie takie rozwiązanie znacznie ułatwia proces diagnozowania.
Jego końcowym efektem powinna być diagnoza, która musi jednoznacznie określić czy badany podzespół jest zdatny czy nie do dalszej eksploatacji.