Zamykanie i otwieranie się zaworów sterujących wymianą ładunku w silniku nie odbywa się dokładnie w zwrotnych położeniach tłoka (czyli GMP i DMP). Wszystkie procesy związane z pracą zaworów (czyli dolot i wylot) rozpoczynają się nieco wcześniej, a kończą nieco później niż odpowiadające im suwy tłoka. Zawór dolotowy otwiera się jeszcze przed rozpoczęciem suwu dolotu, czyli pod koniec suwu wylotu, a zamyka się po zakończeniu tego suwu, czyli już w suwie sprężania. Podobnie zawór wylotowy – otwiera się przed rozpoczęciem suwu wylotu (pod koniec suwu pracy), a zamyka się po zakończeniu suwu wylotu (czyli w suwie dolotu).
Fazami rozrządu silnika czterosuwowego nazywamy wartości kątów obrotu wału korbowego odpowiadające wyprzedzeniu otwarcia i opóźnieniu zamknięcia zaworów. Wartości tych kątów podaje się w oOWK, czyli stopniach obrotu wału korbowego. Kąt wyprzedzenia otwarcia (α) jest to kąt o jaki obróci się wał korbowy od momentu otwarcia zaworu do chwili osiągnięcia przez tłok zwrotnego położenia. Kąt opóźnienia zamknięcia (β) jest to kąt o jaki obróci się wał korbowy od chwili osiągnięcia przez tłok zwrotnego położenia do momentu zamknięcia zaworu. Najłatwiej przedstawić fazy rozrządu na wykresie kołowym zwanym wykresem faz fozrządu:
Całkowity kąt otwarcia zaworu dolotowego jest sumą kątów αd i βd oraz kąta obrotu wału podczas ruchu tłoka z GMP do DMP co można zapisać wzorem:
Analogicznie możemy zapisać dla zaworu wylotowego:
Fazy rozrządu dobiera się doświadczalnie, dla silników niedoładowanych wynoszą one odpowiednio:
- αd – od 10 do 30 oOWK
- βd – od 45 do 70 oOWK
- αw – od 40 do 70 oOWK
- βw – od 10 do 25 oOWK
W nowoczesnych silnikach kąty wyprzedzenia i opóźnienia zamknięcia zaworów nie są wielkością stałą lecz zmieniają się zależnie od prędkości obrotowej wału korbowego. Są to tzw. systemy zmiennych faz rozrządu.
POMOCNE