Podstawowym kryterium podziału nadwozi samochodów osobowych jest ich kształt, który decyduje nie tylko o wyglądzie pojazdu, ale także o jego cechach użytkowych.
Biorąc pod uwagę zarys bryły możemy wyróżnić trzy zasadnicze odmiany nadwozi:
Nadwozia trójbryłowe
Typowym przedstawicielem nadwozi trójbryłowych jest sedan, mniej znane odmiany nadwozi tego typu to pick-up i liftback. Nadwozia trójbryłowe mają wyraźnie zaznaczone trzy segmenty:
- tylny, stanowiący przestrzeń bagażową samochodu
- środkowy, zapewniający miejsca dla kierowcy i pasażerów
- przedni, w którym znajduje się silnik
Nadwozia sedan w chwili obecnej są domeną luksusowych limuzyn, choć nie brakuje tego typu nadwozi w samochodach klasy średniej, a nawet mniejszych, takich jak chociażby renault thalia czy skoda fabia. Głównym atutem nadwozi trójbryłowych jest duża przestrzeń bagażowa, choć jej funkcjonalność często ogranicza wysoka krawędź załadunkowa i mały otwór bagażowy. Dodatkowa przestrzeń z tyłu korzystnie wpływa na bezpieczeństwo bierne (dodatkowa strefa kontrolowanego zgniotu).
Nadwozia dwubryłowe
Nadwozia dwubryłowe nie mają wyraźnie oddzielonego segmentu bagażowego, bardzo popularne w niemal każdej klasie aut są dwie odmiany nadwozi dwubryłowych: kombi i hatchback. Nadwozia typu kombi najczęściej powstają na podbudowie nadwozia sedan poprzez odpowiednie przekształcenie tylnej części nadwozia. Do niedawna nadwozia typu kombi były uważane za samochody „do pracy”. Obecnie są to bardzo praktyczne samochody rodzinne. Ich ogromną zaletą jest możliwość składania tylnych siedzeń, dzięki czemu można uzyskać nawet dwukrotnie większą przestrzeń bagażową. Zdecydowanie krótsze są nadwozia typu hatchback, mogą to być nadwozia trzy lub pięciodzwiowe. Doskonale sprawdzają się w roli samochodów miejskich
Nadwozia jednobryłowe
W ostatnich latach nadwozia jednobryłowe zdobyły ogromną popularność, głównie za sprawą pojazdów typu van i jego odmian (minivan, microvan). Można powiedzieć, że jest to dalsze rozwinięcie koncepcji samochodu kombi poprzez jego podwyższenie – dzięki czemu przestrzeń staje się jeszcze większa i bardziej funkcjonalna. Kierowca siedzi wysoko co korzystnie wpływa na widoczność. Tyle rzędy siedzeń są nie tylko składane, ale i wyjmowane. Vany często wyposażone są w dodatkowy rząd siedzeń dzięki czemu niewielki samochód może przewieźć nawet 7 osób, choć wówczas przestrzeń do przewozu bagażu radykalnie maleje. Komora silnika została maksymalnie zmniejszona, a układ napędowy umieszczony możliwie nisko, czego efektem jest nieznaczne wysunięcie przedniej części nadwozia, dodatkowo mocno wysunięta i pochylona szyba czołowa potęguje wrażenie „jednobryłowości”. Oczywiście nadwozia typu van mają też pewne wady, chociażby wysoko umieszczony środek ciężkości…
Omawiając nadwozia nie sposób pominąć siły, które na nie działają. Uwzględniając sposób współpracy nadwozia z innymi układami pojazdu (w tym przede wszystkim zawieszeniem) nadwozia możemy podzielić na samonośne i nieniosiące (oparte na ramach). Zdecydowana większość nadwozi samochodów osobowych posiada nadwozia samonośne, a więc takie które stanowią strukturę nośną samochodu i przejmują wszystkie siły działające na pojazd. Konstrukcje oparte na ramach to w dzisiejszych czasach prawdziwa rzadkość, jedynie „prawdziwe” samochody terenowe posiadają nadwozia wsparte na ramach, które zapewaniają właściwą sztywność i wytrzymałość w trudnych warunkach jazdy. Istniały również rozwiązania pośrednie, zwane półniosiącymi, w których nadwozie odpowiednio połączone z ramą przenosiło obciążenia częściowo.